Wyniki opublikowane w eLife pokazują, że mężczyźni z tym niestabilnym podtypem chromosomu Y mają znacznie zwiększone ryzyko rearanżacji genomu. Te przegrupowania wpływają na proces produkcji nasienia (spermatogenezę), w związku z czym u tych mężczyzn prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z płodnością może być nawet dziewięciokrotnie większe. Diagnostyka molekularna tego wariantu genetycznego może pomóc w identyfikacji osób z wyższym ryzykiem we wczesnej dorosłości, dając im szansę na wczesne podjęcie decyzji dotyczących planowania rodziny w przyszłości. Obecnie dokładna przyczyna niepłodności pozostaje nieznana u ponad połowy mężczyzn z zaburzeniami spermatogennymi.
W zakrojonym na szeroką skalę badaniu prowadzonym przez genetyka Pille’a Hallasta i przeprowadzonym we współpracy między Human Genetics Research Group z Instytutu Biomedycyny i Medycyny Translacyjnej Uniwersytetu w Tartu, Centrum Andrologii Szpitala Uniwersyteckiego w Tartu i Wellcome Sanger Institute, przeanalizowano chromosomy Y ponad 2300 Estończyków. Mężczyźni byli zaangażowani w badania w Centrum Andrologii Szpitala Uniwersyteckiego w Tartu przez zespół profesora Margusa Punaba.
Region chromosomu Y badany w tej pracy był już wcześniej powiązany z niepłodnością męską, ale jest to pierwszy przypadek, kiedy badano zmienność genetyczną tak dużej próbki klinicznej. Według Hallasta jest to najbardziej zaawansowana dogłębna analiza zmienności genetycznej chromosomu Y u pacjentów z zaburzeniami spermatogennymi.
Jedna ze współautorek badania, profesorka genetyki człowieka z Uniwersytetu w Tartu Maris Laan powiedziała, że wcześniej nieopisany podtyp chromosomu Y odkryty we współpracy z kolegami z Wielkiej Brytanii powoduje wysokie ryzyko poważnych zaburzeń spermatogennych. „W pewnym momencie ewolucji 'przodek’ tych chromosomów Y doświadczył inwersji długiego segmentu DNA, powodując niestabilność tego chromosomu Y i predysponując do delecji otaczających segmentów DNA” – wyjaśnia Laan.
Ten odwrócony wariant chromosomu Y jest stosunkowo powszechny i nie zawsze prowadzi do częściowej delecji DNA lub problemów z płodnością. Dlatego może być przekazywany rodzinom i pozostać niezauważony, dopóki potomstwo nie będzie miało problemów z bezpłodnością. Według badań, usunięcie materiału genetycznego, który szkodzi spermatogenezie, w tej linii Y występuje u jednego na dziesięciu mężczyzn lub nawet rzadziej. Ten podtyp jest przenoszony przez znaczną liczbę mężczyzn pochodzenia europejskiego, ale nie występuje tak szeroko na innych kontynentach. W Estonii występuje u 5-6% mężczyzn, ale w Polsce i Czechach jest to prawie 20%.
Wiodący na świecie genetyk populacyjny, dr Chris Tyler-Smith, współpracownik pracujący w Wellcome Sanger Institute, podkreślił potrzebę dalszych badań synergicznych między zespołami w dziedzinie genetyki populacyjnej i reprodukcyjnej, aby zmapować niekorzystne warianty chromosomalne Y powiązane z upośledzoną spermatogenezą i zrozumieć, w jaki sposób ewoluowały i przetrwały pod względem demograficznym.
Profesorka Maris Laan podkreśliła potencjalną praktyczną wartość diagnostyki molekularnej tych badań, ponieważ wczesna identyfikacja genetycznej przyczyny upośledzenia plemników u mężczyzn może pozwolić na bardziej ukierunkowane postępowanie kliniczne w przypadku niepłodnych par. „Chociaż wcześniej wiadomo było, że delecje w badanym regionie chromosomu Y kolidują z produkcją plemników, teraz wiemy, że delecja sekwencji DNA prowadzi do genetycznej predyspozycji do niepłodności w zależności od linii chromosomu Y” – dodała ona.
Źródło: https://www.news-medical.net/news/20210401/New-genetic-link-to-male-infertility-found.aspx